Żywe ściółki

Uprawa warzyw z zastosowaniem żywych ściółek jest jednym z elementów produkcji ekologicznej. Są to rośliny okrywowe towarzyszące  roślinie  warzywnej przez cały okres wegetacji. 

Powodzenie tego sposobu uprawy zależy w dużej mierze od właściwego doboru gatunków, ale czasem bywa zawodne. Chodzi o to, by konkurencja między ściółką a rośliną uprawną była jak najmniejsza. Nasiona roślin przeznaczonych na żywe ściółki siejemy w międzyrzędzia roślin uprawnych pasowo, pozostawiając pod samymi warzywami 20-30 cm pas wolny od roślinności. Po zbiorze warzyw ściółki przekopujemy jak nawozy zielone. W przypadku, gdy nie są jeszcze dostatecznie wyrośnięte, czekamy do jesieni, aż podrosną. Ściółki w warzywach wieloletnich powinny być zimotrwałe. Po sezonie wegetacyjnym pozostawiamy je między rzędami roślin na cały okres trwania uprawy, należy jednak pamiętać o regularnym ich koszeniu.

Polecane gatunki do ściółkowania. Idealna żywa ściółka powinna charakteryzować się zdolnością do wiązania i recylkulacji azotu z głębszych warstw gleby. Powinna też szybko wschodzić i wytwarzać dużą masę zieloną, ściśle okrywającą glebę. Masa nadziemna ściółki będzie efektywnie chronić glebę oraz zagłuszać chwasty, a następnie stanie się źródłem składników pokarmowych dla następujących w zmianowaniu gatunków. Polecane do tego sposobu uprawy są rośliny bobowatych i traw. Rośliny bobowate korzeniące się głęboko, spulchniają dolne warstwy gleby. Współdziałają z bakteriami brodawkowatymi i wiążąc azot atmosferyczny wzbogacają glebę. To rośliny pionierskie, o małych wymaganiach glebowych, dlatego posiane na wyjałowionej glebie ożywią ją, czyniąc  zdolną do upraw. Trawy natomiast, to rośliny o niewielkich wymaganiach glebowych i klimatycznych. Posiadają zdolność do łatwego  przyswajania składników pokarmowych, tworzą gęstą masę zieloną, dającą doskonałą barierę dla gleby przed ulewnymi deszczami czy wiatrami oraz świetnie ograniczają zachwaszczanie.

Warzywa do upraw ściółkowanych. Najlepiej na taki sposób uprawy zareagują warzywa wieloletnie, np. szparagi, czy rabarbar. Żywe ściółki można też stosować w gatunkach uprawianych z rozsady, jak: pomidor, papryka, brokuł, czy por. Pozostałe gatunki warzyw mogą negatywnie zareagować na uprawę w żywej ściółce, wydając niższy plon.

Ograniczanie konkurencyjności. Istotnym czynnikiem, o którym nie należy zapominać, jest ograniczanie rozwoju ściółki. Są różne sposoby. Ważny jest termin wysiewu ściółki. Warzywa w początkowym okresie wzrostu są bardzo wrażliwe na obecność innych roślin, źle znosząc ich konkurencję, dlatego nasiona roślin ściółkujących wysiewa się o kilka tygodni później w stosunku do terminu sadzenia rozsady warzyw. W ten sposób zapewnimy sobie wiele korzyści, wynikających ze ściółkowania bez obawy o obniżkę plonu. Wstrzymajmy się z wysiewem roślin na żywe ściółki do czasu ukorzenienia się rozsady, czyli o 6-8 tygodni. Możemy też ograniczyć konkurencyjność wsiewek przez pasowe wzruszenie gleby w najbliższym sąsiedztwie warzyw, co zmniejsza zużycie wody, ograniczając tym samym konkurencyjność obu gatunków. Jest to wprawdzie bardziej pracochłonne, ale pozwala na wcześniejszy wysiew ściółek. Ściółkę należy regularnie kosić, a pokos pozostawiać na stanowisku, by wzbogacił glebę w substancję organiczną.

Właściwie zastosowane i terminowo wysiane żywe ściółki, odpowiednio pielęgnowane przyniosą naszemu  ogrodowi wiele korzyści nie tylko w roku ich uprawy, ale i w latach następnych.